کلارینت به عنوان یک ساز بادی قمیشی چوبی شناخته می شود که جنس آبنوس دارد اما امروزه از جنس فلز ساخته می شوند، کلارینت‌های حرفه‌ای از جنس چوب سیاه آفریقایی می‌باشند. این ساز از نظر ظاهر از یک لوله‌ی استوانه‌ای و یک زبانه‌ی ساده و انتهای شیپوری برخوردار می باشد. روی سطح لوله‌ی کلارینت کلیدهای زیادی تعبیه شده است. کلارینت انواع مختلفی دارد ولی منظور از کلارینت نوع سوپرانوی آن است. این نوع ساز به قره‌نی مشهوراست توانایی تولید فاصله‌های موسیقی شرقی را دارد.
تاریخچه ساز کلارینت
کلارینت یک ساز مرکزی در جاز محسوب می شود که با نوازندگان نیو ارلئان در دهه ۱۹۱۰ آغاز شد و به عنوان یک ساز برجسته موسیقی جاز در دوره گروه بزرگ تا دهه ۱۹۴۰ باقی ماند. نوازندگان آمریکایی همچون سیدنی بشی، آلفونسه پیکو، لری شیلدز، جیمی نوونه و جانی دادز از نوازندگان این ساز در موسیقی جاز بودند.
یکی از رایج ترین ساز کلارینت سوپرانوی سی بمل بود، اما تعداد معدودی از نوازندگان جاز از قبیل لوییس نلسون دلیسله و آلکاید نونز سوپرانوی دو را ترجیح می‌دادند. دوک الینگتون که از دهه ۱۹۲۰ تا دهه ۱۹۷۰، به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کرد، از کلارینت به عنوان ساز اصلی در اجرا های خود استفاده می‌کرد.
با فروکش شدن شهرت گروه بزرگ در اواخر دهه ۱۹۴۰، جایگاه دائمی کلارینت در جاز کمرنگ شد.اکثرا معتقدند که یوهان کریستوف دنر، کلارینت را در آلمان در حوالی سال 1700 با اضافه کردن قطعه ای به ساز «شالوماو» اختراع کرده است. در طول زمان نیز، کلیدها و صفحه‌هایی اضافه شدند تا صدا و نواختن ساز را بهبود بخشند.
کلارینت انواع زیادی دارد که تمامی مدل ها را «خانواده کلارینت» می‌خوانند. معمولاً منظور از کلارینت نوع سوپرانوی آن می باشد. کلارینت ثابت کرد که یک ساز انعطاف‌پذیر استثنائی است و همان‌طور که می‌توان در خانه در سبک کلاسیک با آن نواخت، در گروه‌های کنسرت، گروه‌های نظامی و جاز نیز به همان خوبی به کار می‌رود.
ممکن است کلمه کلارینت همراه کلمه فرانسوی کلارینته (clarinette) وارد زبان انگلیسی شده باشد؛ اما به نظر می‌رسد ریشه‌های حقیقی این کلمه در میان نام‌های مختلف ترومپت‌هایی که در دوره‌های رنسانس و باروک استفاده می‌شد یافت شود.ريشه‌های ساز كلارينت به یک ساز بادی تك زبانه به اسم هورن‌پايپ بر می گردد كه در يونان باستان، مصر باستان، خاورميانه و اروپا از دوره‌ی قرون وسطی استفاده می‌شد؛ اما كلارينت مدرن به دوره‌ی باروك برمی‌گردد.
محدوده صوتی کلارینت
در نوشتن قطعات برای کلارینت کوچک باید به موارد زیر توجه کرد:
1. زمانی که نوازنده ی کلارینت Bb و یا A می خواهد بخش دیگری را که برای کلارینت Eb است بنوازد، باید فرصت کافی برای تعویض و تنظیم ساز به او داده شود.
2. نواختن کلارینت کوچک از بقیه اعضای خانواده ی کلارینت ها سخت تراست و به همین دلیل بهتراست هنگام اجرا استراحت های متعددی برای نوازنده در نظر گرفت.
3. ساختمان ساز کلارینت به نحوی طراحی شده است که برای نواختن مناطق صوتی بالا استفاده می شود و مطمئن ترین نت در منطقه بالا G6 است، اگرچه نواختن B بالا نیز ممکن است.
منطقه صوتی پایین در کلارینت کوچک کاملا ضعیف است، بهتر است اجرای این منطقه را با کلارینت Bb و یا A انجام داد.
4. کلارینت Eb برای سولو در منطقه بالا کارایی زیادی دارد که بسیارنافذ است. طبیعت این ساز به نحوی است که با کلارینت های دیگر به خوبی ترکیب می شود، چه در هوموفونی و یا پلی فونی. این کلارینت با فلوت، ویولن و حتی ترومپت نیز ترکیب می شود.
5. اجرای استاکاتو با کلارینت کوچک بسیار صریح و روشن است و اجرای لگا تو بسیار تاثیرگذار است و اجرای هر گونه تریل و تر مولو نیز با کلارینت کوچک امکان پذیر است. کلارینت در تمام مناطق قادر به اجرای هر نوع دینامیکی است، به‌جز آخرین سوم بزرگ در قسمت بالا.
کلارینت‌های رایج:
کلارینت دو (c) : انتقالی نیست
کلارینت سی بمل (Bb) : رایج‌ترین نوع کلارینت قره‌نی می باشد که صدای آن یک فاصله‌ی دوم بزرگ، بم‌تر از نت نوشته شده می‌باشد.
کلارینت لا (A) : صدای آن یک فاصله‌ی سوم کوچک، بم‌تر از نت نوشته شده می‌باشد.
کلارینت می‌بمل کلارینت کوچک: صدای این ساز یک فاصله‌ی سوم کوچک، زیرتر از نت نوشته شده می‌باشد.
ویژگی‌های ساز کلارینت
ساز کلارینت از دسته سازهای چوبی و بادی است که در ساخت آن به طور معمول از چوب سیاه آفریقایی استفاده می‌شود اما امروز انواع مصنوعی آن نیز به بازار ارائه شده‌اند. این ساز از یک لوله‌ی بلند که شیپور مانند دارد تشکیل شده است که محل خروج صدا در آن کمی شبه لبه‌های یک بوق طراحی شده است.
شکل ویژه‌ی مجرای استوانه‌ای ساز باعث شده است که صدای آن ترکیبی از سازهای شالوماو، کلاریون و آلتیسیمو باشد. به طور کلی کلارینت از پنج بخش تشکیل شده است: دهانه‌ی منقاری و زبانه، میله‌ی تو خالی، قطعه‌ی برجسته‌ی لوله، کلیدهای بالایی و پایینی، قطعه‌ی بل.
بخش‌های مختلف ساز کلارینت به طور کامل از هم جدا می‌شوند. تعداد سوراخ‌ها و کلیدهای این ساز بسیار بیشتر از سازهای مشابه مانند نی است. از این رو گستره‌ی تولید صدا در آن بسیار بیشتر می‌باشد. کلارینت براساس شکل تولید صدا به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که از مهمترین آنها می‌توان به قره نی (کلارینت کوچک)، کلارینت باس، باست هورن و ... اشاره کرد. بنی گودمَن، سابینا میر، شارون کام، گیورا فیدمَن، واسلیس سالیاس، سیدنی بکت، وودی آلن و وودی هرمَن تنها تعدادی از معروفترین کلارینیست‌های دنیا هستند.
بهترین مارک خانواده‌ی كلارينت
کلارینت در انواع مختلفی وجود دارد در واقع بين سازهای مختلف، غير از سازهای كوبه‌ای، كلارينت بزرگ‌ترين خانواده را دارد. به معنی واقعی كلمه شما می‌توانيد يک اركستر سمفونيك كامل فقط از ساز كلارينت داشته باشيد و همچنان بتوانيد در گستره‌ی صوتی كامل يك اركستر سنتی اجرا كنيد.
از كلارينت باس تا كلارينت سوپرانو (زيرترين صدا رو در بين تمام كلارينت‌ها دارد) چندين عضو ديگر از اين خانواده، در اندازه‌های مختلف وجود دارد؛ اما اينجا برای اين كه بتوانيم توضيحات كامل و معقولی بدهيم؛ روی رايج‌ترين كلارينت، يعنی كلارينت سی بمل، تمركز می‌كنيم و كمی هم به كلارينت لا می‌پردازيم چون بعضی موزيسين‌ها هم از آن استفاده می‌كنند.
كلارينت سوپرانوی لا بمل تا اُكتو كنتر باس
سی بمل
- سوپرانو لا بمل
- سوپرانو می بمل
- سوپرانو سی بمل
- باست فا
- آلتو می بمل
- باس سی بمل
- كنتر باس سی بمل
- اكتو كنتر باس سی بمل
می توان گفت كه 99 درصد نوازنده‌های كلارينت، امروز از كلارينت سی بمل استفاده می‌كنند و اگر شما قصد نداشته باشيد چيز هيجان انگيز و غير معمولی رو تجربه كنيد، در واقع دليل ديگری هم وجود ندارد كه شما سراغ نمونه‌ی ديگر بروید.
انواع کلارینت شامل
کلارینت یاماها مدل WS-CL110 و کلارینت آماتی AMATI ACL 640K و کلارینت آمپکس و کلارینت Yamaha و کلارینت ژوپیتر مدل JCL 1100S و کلارینت سی بمل کد 333 و کلارینت یاماها، کلارینت ژوپیتر مدل JCL-637s و کلارینت استگ مدل WS-CL110 نمونه هایی از کلارینت به شمار می روند که محبوبیت بالایی نیز دارند.
راهنمای خرید کلارینت
این ساز بادی چوبی تک زبانه که دارای قمیش یا زبانه ساده است و صدای بم و لوله صافی دارد و به عنوان ساز بم خوان کاربرد زیادی در ارکستر سمفونیک دارد.نت این ساز را با کلید سل می‌نویسند و جز سازهای انتقالی می باشد صدای آن یک اکتاو بم‌تر از کلارینت است. کلارینت باس سی بمل: یک نهم بزرگ بم‌تر از نت نوشته شده صدا دارد.
کلارینت باس لا: یک دهم کوچک‌تر بم‌تر از نت نوشته شده صدا دارد. کلارینت باس همان وسعت کلارینت Bb را دارد، در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰بخش کلارینت باس در پارتیتورها را خصوصا در آلمان نت آن را با کلید فا می‌نوشتند.صدای همه‌ی نت‌ها یک دوم بزرگ پایین‌تر از آنچه نوشته می شود شنیده می شود، در قرن بیستم فرانسوی‌ها نت نویسی را در کلید سل رایج کردند در حال حاضر نیز از این روش استفاده می‌شود.
در آخر
می توانید برای شناخت و معرفی بهترین مارک کلارینت و کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت دنیای ساز ها مراجعه نمایید.