پیانو از ساز های محبوب در سرتا سر جهان بوده که کمتر کسی شاید باشد که علاقه ای به آموختن و نواختن این ساز نداشته باشد. شاید افراد اغلب در رابطه با این ساز اطلاعات کلی و جامعی داشته باشند. مثلا این ساز از طریق چکش هایی که به وسیله سیم به هر کلید اتصال داده می شود، صداهایی با طول موج های مختلفی تولید می نماید.
یا مثلا توانایی تولید 8 اکتاو را دارد که دامنه صوتی بالایی در میان سازها به شمار می رود. پیانو به عنوان یک ساز زهی و شستی دار به شمار می رود . سازی که با فشار بر شستی های آن صدا را تولید و پخش می کند . کسی که اقدام به نواختن پیانو می کند می تواند به صورت کامل اصول و نت های موسیقی را بیاموزد زیرا پیانو از کامل‌ترین سازها شناخته می شود.
امکان نواختن پیانو هم‌زمان با صداهای زیر و بم به راحتی ممکن است . همچنین به‌صورت ضعیف و هم قوی می‌توان یک نت را نواخت.این امکان گستره وسیعی از صداها را برای نوازنده ایجاد می کند. برای شروع لازم است بدانید که تعداد کلی کلیدهای پیانو 88 عدد می باشد . شاید در ابتدا با دیدن این تعداد از کلید ها آموزش برای شما مسیری ترسناک و غیر ممکن باشد .اما با طی کردن مراحل متوجه خواهید شد که علاوه بر اینکه از آموختن این ساز جذاب لذت می برید ، به دیگران نیز پیشنهاد می کنید.
کلید های سنگین پیانو کدامند؟
سبک و وزن کلید های پیانو متفاوت می باشد. برخی وزن دارند یا اصطلاحا سنگین هستند و برخی بی وزن و سبک می باشند. ساخت برخی از چوب و عاج مصنوعی، برخی از پلاستیک یا مواد دیگر است. در صدای پیانو وزن کلید ها باعث شده تا تفاوت زیادی ایجاد شود. سیستم اکشن چکشی در پیانو های عمودی سنتی می توان مشاهده نمود.
به این صورت که هر بار که کلیدی را فشار دهید در داخل ساز یک چکش با نوک نمدی به سیم ضربه خواهد زد. این مکانیزم وزن و حس خاصی دارد که به پیانو ماهیت خاصی می بخشد. این احساس “اکشن” نامیده می شود . نواختن پیانو با اکشن سبک آسان تر از پیانو با اکشن سنگین است . اما، همه پیانو های آکوستیک بر همین اساس کار می کنند.
پیانو های برقی و کیبورد های دیجیتال با وزن ها و اکشن های مختلف قابل مشاهده می باشند. برخی از پیانو های دیجیتال که کلید های سنگین و وزن داری دارند، از یک سیستم اکشن چکشی که برای تقلید از حس و حال یک پیانوی آکوستیک واقعی طراحی شده اند، استفاده می کنند.
به طور معمول این پیانو های دیجیتال اغلب قیمت کم تری نسبت به پیانو های آکوستیک داشته و فضای کم تری را اشغال خواهند کرد که همین هم آن ها را به گزینه جذابی تبدیل می نماید. سایر پیانو های دیجیتال کلید های نیمه سنگین (semi-weighted) دارند. در کلید های نیمه وزن دار، اکشن به جای چکش از طریق فنر کنترل می شود. این کلید ها اکشن سبک تری دارند و حسی مثل کلید های اکشن – چکشی واقعی ایجاد نمی کنند. اما از آن جایی که اجرا با آن ها راحت تر است، انتخاب خوبی برای یک مبتدی خواهند بود.
انواع کلید پیانو
کلیدهای پیانو را می توان بر اساس وزن آن ها طبقه بندی کرد، از جمله:
کلیدهای غیر وزنی (Non-weighted Keys):
کلیدهای غیروزنی دارای لمسی ثابت و سبک هستند.
کلیدهای نیمه وزنی (Semi-weighted Keys):
این کلاویه دارای مقاومت کمی هستند، و در پیانوهای دیجیتال سطح ابتدایی یافت می شوند.
کلیدهای وزن دار(Weighted Keys):
کلیدهای وزن دار دارای لمس سنگینی هستند.
کلیدهای اکشن چکشی درجه بندی شده:
این کلاویه دارای لمس سنگین تری روی کلیدهای پایین و لمس سبک تر روی کلیدهای بالاتر هستند.
کلاویه پیانو چیست؟
کلیدهایی با تضاد رنگی سیاه و سفید اولین چیزی که در زمان دیدن پیانو نظر افراد را جلب خود می کند. کلاویه پیانو در واقع به کلیدهای سیاه و سفیدی هستند که نوازنده با فشار دادن آن ها موفق به ایجاد یک صدای نت موسیقی مورد نظر می‌کند. اگر کمی به کلاویه پیانو توجه داشته باشید، کلیدهای سیاه در مجموعه‌های دو و سه تایی را خواهید دید که درمیان کلیدهای سفید قرار می گیرند ولی برخلاف کلیدهای سیاه، کلاویه‌های سفید همه در کنار هم قرار دارند. اما این کلاویه ها چگونه عمل می کنند.
شاید بر این باور باشید که فشردن کلاویه پیانو و زدن ساز با آن، کار ساده‌ای خواهد بود ولی این مورد را به خاطر داشته باشید که دستگاهی با طراحی پیچیده در داخل پیانوست که به شما کمک می کند تا فقط با فشار انگشتان خود و دانستن نت‌ها، نوایی زیبا و آرامش‌بخش را تولید کنید. هزاران قطعه در داخل پیانو وجود داشته که باعث شده دستگاه پیچیده با مکانیزمی بی‌نظیر باشد. لازم به ذکر است بدانید که پیانو آکوستیک، در هر کلید خود بیش از 100 قطعه دارد و به طور کلی تقریبا از 1000 قطعه متحرک در بر گرفته شده است.
نحوه کار کلاویه بدین شکل بوده که زمانی که شما کلیدی را فشار می دهید؛ چکش‌هایی پوشیده از نمد به وسیله اهرم‌هایی شبیه دوب گلدبرگ، در داخل پیانو به سیم‌هایی فلزی برخورد می نمایند. ارتعاش ناشی از برخورد این چکش‌ها با سیم‌های فلزی، باعث تولید صدای پیانو می شود. البته توضیحات داده شده مربوط به مدل پیانوی آکوستیک می باشد . این فرآیند به صورت مکانیکی در پیانو دیجیتال رخ نمی دهد .
به طور کلی اغلب پیانوهای پرکاربرد با اندازه‌ای کامل، دارای 88 کلاویه می باشند. از این 88 کلاویه، 52 کلید را کلاویه های سفید و 36 کلاویه دیگر را کلاویه‌های سیاه در بر می گیرد. اما تعداد کلاویه‌های پیانو متفاوت می باشد. برخی از پیانوها 66 کلاویه، برخی 72 و بیشترین و پرکاربردترین آن‌ها، 88 کلید می باشند .
اما کدام یک می تواند کاربردی تر و مناسب باشد.اگر آموزش دیده‌اید و مشغول به نواختن پیانو شده اید؛ پیانوهایی با 88 کلاویه برای شما مناسب تر خواهد بود چرا که برای نوازندگی به شما فضای بیشتری خواهد بخشید ولی در صورتی که مبتدی هستید و می‌خواهید یادگیری پیانو را شروع کنید، پیانوهایی 66 کلاویه‌ای با امکان یادگیری ساده‌تر را انتخاب کنید.
بعضی از پیانوها، کلیدهای اضافی روی خود دارند و شما می توانید پیانوهایی 97 و 108 کلیدی را هم تهیه کنید. نمونه هایی از پیانو نیز تنها مناسب آموزش بوده و از کلاویه‌هایی 44 تایی، 54 تایی، 60 یا 61 تایی برخوردار هستند.توجه داشته باشید که این نوع پیانوها، برای نوازندگی مناسب نیستند.
مشکلات معمول کلاویه های پیانو
کلاویه های پیانو بسیار ظریف و دقیق می باشند بنابراین علت ایجاد مشکلات نیز خواهند بود . مثلا ممکن است وجود گردوغبار در شیارهای این کلاویه ها منجر به اشکال در نواختن خواهد شد. ازجمله مشکلات معمول کلاویه وجود صداهای اضافی هنگام نواختن نت، گیرکردن کلاویه و بالا نیامدن آن نیز خواهد بود.
خشک و سفت شدن کلاویه ها نیز ازجمله مشکلات دیگر کلاویه هاست. این مشکل اغلب با پانچینگ و رگلاژ پیانو رفع خواهد شد. تعداد کلاویه‌ها در گذشته و در پیانوهای اولیه، بین 60 عدد تا 108 عدد متفاوت بود. امروزه پیانوهایی با 102 کلاوی نیز نواخته می شود. علت این که اغلب پیانوهای امروزی به همان 88 کلاویه پایبند می باشند این موضوع است که تعداد بیشتر کلاویه‌های مورد استفاده ممکن است باعث تولید صداهایی بیش از حد بم و یا زیر شود.
کلاویه‌های سفید و مشکی
همان‌طور که گفته شد صفحه کلید پیانو را کلیدهای سفید و مشکی با انواع نواها در بر می گیرد. خصوصیات و نامی هریک از انواع کلاویه‌های سفید و مشکی، متفاوت می باشد.
o کلاویه سفید
کلاویه‌های سفید، از صدایی طبیعی برخوردار می باشند. برای همین به آن‌ها کلید طبیعی نیز می گویند. کلاویه های سفید، اولین چیزی بوده که هنرجوهای پیانو، آموزش می بینند. ولی این موضوع منجر به آن شده تا یادگیری کلاویه‌های سفید، ساده‌تر به نظر برسد. در واقع حروف موسیقی، به ترتیب حروف الفبا روی کلیدهای سفید می افتند. برای همین است که افراد در ابتدای یادگیری حروف موسیقی به ترتیب الفبا، باید از کلیدهای سفید شروع کنند.
o کلاویه سیاه
برخلاف کلاویه سفید کلاویه سیاه از صدایی تیز و صاف برخوردار بوده و به نام کلید شارپ یا تخت نیز شناخته می شود.شاید با خود فکر کنید که چون کلاویه‌های سیاه، بالاتر از کلاویه‌های سفید روی صفحه کلید قرار می‌گیرند؛ پس ساختار پیچیده‌تری هم دارند. ولی تصور اشتباهی بوده چرا که کلاویه‌های سیاه برای یادگیری بهتر خواهند بود.
در واقع بالاتر بودن کلاویه‌های سیاه، به شما کمک خواهد کرد تا بدون نگاه به دستان خود و فقط با حس لامسه، به زیبایی نواختن را تجربه کنید.کلاویه‌های سیاه منجر به آن شده تا دستان شما، به مانند چشم‌هایتان عمل نموده و به این ترتیب بتوانید به خواندن دقیق نت‌های رو به روی خود مشغول شوید. در بعضی از پیانوها، بر روی کلاویه‌های مشکی، برچسب می‌زنند تا صدای هریک، برای نوازنده روشن‌تر باشد.
سخن پایانی
شستی های سیاه وسفیدی که لمس آن ها برای هر کسی تجربه ی شیرینی است به نام کلاویه معرفی می شود. پیانو به‌عنوان ساز مادر، می‌تواند ساز پایه‌ای و اساسی دنیای موسیقی شناخته شود. هرچقدر نوازنده محکم تر کلاویه را فشار دهد صدای بیشتر و برعکس آن صدای ضعیف تری خواهد داشت. کلاویه ها این امکان را دارند که نوزانده بتواند با شدت فشار صدای نت موردنظرش را تنظیم کند. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از کارشناسان مجموعه دنیای ساز درخواست راهنمایی نمایید.