سه تار از دسته سازهای زهی می باشد ، مدت زمان یادگیری سه تار مبحثی است که در این مقاله درباره آن توضیحاتی ارائه می دهیم. آموزش سه تار شامل چند بخش اصلی است که در ادامه شرح خواهیم داد. برای اینکه بدانیم مدت زمان یادگیری سه تار چقدر طول می کشد باید ابتدا چند مساله را در نظر بگیریم اول اینکه بدانیم در یادگیری ساز چقدر قرار است پیش رویم مثلا اگر قرار باشد اصول اولیه موسیقی و سواد موسیقی را روی ساز بیاموزیم و نوازندگی اولیه را روی ساز یاد بگیریم نیاز به زمان کمتری داریم اما اگر قرار باشد موسیقی را کامل و حرفه ای روی ساز یاد بگیریم قطعا به زمان بیشتری نیاز خواهیم داشت.
سه تار چیست؟
سه‌تار از سازهای مضرابی موسیقی ایرانی محسوب می شود که در ساخت آن از چوب، فلز، زه یا نخ نایلون استفاده می شود. وسعت سه تار تقریبا سه اکتاو است. معمولاً سه‌تار را با مضراب نمی‌نوازند بلكه با استفاده از ناخن (انگشت سبابه)، می نوازند.
اجزای سه تار
کاسه
کاسه ی این ساز تقریبا کروی وگلابی شکل می باشد که از وسط به دو نیم کرده باشند. جنس این قسمت معمولا از چوب درخت توت می باشد. روی کاسه ساز صفحه ی نازکی از جنس چوب قرار دارد که بر روی آن نزدیک دسته ی ساز سوراخ هایی برای خروج صدا از کاسه ی ساز وجود دارد.
خرک
خرک از جنس چوب به طول تقریبی 4 سانتی متر و ارتفاع تقریبی 7 میلی متر می باشد محل ارتعاش آزاد سیم یعنی فاصله بین خرک تا شیطانک 63 سانتی متر است.
دسته
دسته سه تار لوله ی تو پر چوبی به قطر تقریبی 2.5 و طول 45 تا 50 سانتی متر است که نسبت به کاسه ی آن باریکتر است روی دسته به وسیله زه باریکی پرده بندی شده است و در پهلوی دسته شیاری وجود دارد که محل گره زدن زه پرده ها می باشد.
سرپنجه
سر پنجه در ابتدای طول دسته قرار دارد و جنس آن از چوب می باشد.
گوشی
گوشی ها از جنس چوب و به شکل میخ سر پهن ساخته می شوند. انتهای گوشی که باریک تر از قسمت های دیگر است در قسمت تو پر چوب سر پنجه فرو می رود و قسمت پهن گوشی که هنگام کوک کردن ساز در دست نوازنده به چپ و راست حرکت داده می شود بیرون از سر پنجه می باشد و سیم ها به دور انتهای باریک آن پیچیده می شوند.
شیطانک
شیطانک قطعه چوبی باریک و کم ارتفاعی به عرض دسته به شیارهای کم عمق که بین دسته و سر پنجه قرار دارد و سیم ها هر یک از درون یکی از شیارها عبور می کنند و به طرف گوشی می روند.
یادگیری تار
یادگیری سه تار شامل چند دوره است این دوره ها از آموزش تا مبتدی می باشد. این دوره ها هر کدام شامل آموزش هایی است که می توان با گذراندن آن ها این ساز را آموخت.اگر به موسیقی ایرانی علاقمند باشید این ساز می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد ، وسعت صدایی مناسب ، حجم صدای خوب ، دلنشینی و همینطور هماهنگی خوب آن با دیگر ساز ها از عواملی است که باعث می شود این ساز در بین دیگر سازهای ایرانی جایگاه مناسبی باشد و طرفداران زیادی دارد.
هدف از یادگیری و نواختن ساز سه تار
در عمل یادگیری سه تار چقدر طول میکشد؟ اولین نکته در تشخیص زمان یادگیری این است که انتظار هنرجوی موسیقی از یادگیری ساز سه تار باید کاملاً مشخص شود، دانستن این امر باعث می شود که بتوان زمانهای متفاوتی را برای پاسخ به این سوال در نظر گرفت. مثلاً اگر انتظار شما از یادگیری و نواختن ساز سه تار در حد مبتدی و نواختن صدای دلنوازی از ساز و تعدادی قطعه معروف باشد حدود ۱ تا ۲ سال زمان لازم است تا به این حد از مهارت برسید .
ولی اگر شما هدف تسلط و چیرگی کامل بر ساز سه تار را دارید و یادگیری تکنیک های مختلف نوازندگی سه تار توسط بهترین نوازندگان جهان دغدغه اصلی شماست و دوست دارید که با گروه های نوازنده سه تار همکاری کنید و در ارکستر های بزرگ شرکت کنید، ممکن است این زمان تا ۴ الی ۵ سال طول بکشد.
استعداد موسیقی و علاقه هنرجو در زمان یادگیری موسیقی تاثیر دارد .هنرجویانی که بصورت ژنتیکی در خانواده های هنرمند بزرگ می شوند و همیشه صدای ساز در گوششان است، احتمالا در کلاس سه تار پیشرفت سریعتر و چشمگیری خواهند داشت.البته هنرجویان دیگری که علاقمند هستند، می توانند با پشتکار و تمرین زیاد، این کمبود را جبران کنند .
از دیگر روشهای افزایش سرعت یادگیری سه تار گوش دادن به قطعات سنتی ایرانی و همچنین توجه به ریتم،وزن و سلفژ می باشد.شنیدن قطعات ایرانی باعث می شود تا هنرجویان از ریتم های سنتی، درک بهتری داشته و همچنین گوش موسیقیایی خود را تقویت کنند.
نکته مهم در یادگیری ساز تمرین منظم و روزانه می باشد .هنرجویانی که طبق یک برنامه ریزی منظم هر روز زمانی را به تمرین سه تار اختصاص می دهند قطعا مدت زمان کمتری زمان می برد تا روی سه تارشان مسلط شوند و قطعات مختلف را بنوازند.تمرین درست و اصولی تاثیر به سزایی در پیشرفت هنرجویان دارد اساتید سه تار نیز دقیقا همین توصیه را به هنرجویان می کنند و پایه اصلی پیشرفت در آموزش موسیقی را تمرین می دانند.
انتخاب ساز
هنرجو در همان ابتدای یادگیری باید ساز مناسب در اختیار داشته باشد و در انتخاب ساز خود دقت داشته باشد. انتخاب ساز از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر ساز خود را دوست نداشته باشید و به درستی انتخاب نشده باشد رغبتی به نواختن نخواهید داشت و حتی ممکن است برای همیشه نوازندگی را رها کنید.
تشخیص معیارهای یک ساز استاندارد و با کیفیت برای هنرجو مبتدی اکثر اوقات سخت است . بنابراین توصیه می شود قبل خرید ساز حتما با مدرس خود مشورت کنید. چرا که یک ساز غیر استاندارد ادامه مسیر یادگیری را دچار مشکل می کند.
تمرین های منظم
تمرین های منظم و روزانه در زمان یادگیری تار تاثیرزیادی دارد. اگر هنرجویان هر روز طبق یک برنامه ریزی منظم، زمانی را به تمرینات سه تار اختصاص دهند قطعا در مدت زمان کوتاهی بر سه تار خود مسلط می شوند و همینطور زودتر در نواختن پیشرفت خواهند داشت. حداقل مدت زمان توصیه شده برای پیشرفت در نوازندگی 1ساعت تمرین در روز است.
استعداد و توانایی
استعداد و توانایی هنرجو در یادگیری تاثیربسزایی دارد اما نمی توان گفت قطعا هنرجویانی که در خانواده ی اهل هنر بزرگ شده اند پیشرفت بیشتری نسبت به بقیه هنرجویان دارند چرا که اگر هنرجویان در یادگیری پشتکار و تمرین زیادی داشته باشند می توانند این کمبود را جبران کنند و حتی از هنرجویان با استعداد سبقت بگیرند.
نکات یادگیری سه تار
1.سعی کنید قبل از تمرین ساز خود را کوک کنید. این کار علاوه بر محافظت از سازتان، کیفیت تمرین و نوازندگی شما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
2.سه تار سازی سنتی است بنابراین سعی کنید آهسته و پیوسته آموزش را طی کنید تا دلسرد نشوید و پیشرفت را احساس کنید.
3.برنامه روزانه برای تمرین تنظیم کنید حداقل 30 دقیقه زمان را برای نوزاندگی اختصاص دهید. پس از یک سال پیشرفت خود را خواهید دید.
4.زمان تمرین را فقط به نواختن اختصاص دهید، تمرکز داشته باشید و در حین تمرین به صدای ساز خود توجه کنید تا اشتباهاتتان را بیابید.
5.اصول گرفتن صحیح ساز در دست را به خوبی یادبگیرید. هنگام تمرین روبروی آینه بنشینید تا موقع نوازندگی سه تار موقعیت بدن و ساز خود را مشاهده کنید و ضعف های خود را برطرف کنید.
6.از ساز خود محافظت کنید و اصول نگهداری صحیح آن را رعایت کنید. برای مثال قبل از نواختن سه تار دستان خود را کامل بشویید زیرا آلودگی دست می تواند پرده ها را به مرور زمان پوسیده کند.
7.سعی کنید قطعات مختلف را یادبگیرید تا دامنه یادگیری شما گسترده شود.
سخن پایانی
شاید برای شما سوال شود که قبل یا همزمان با یادگیری سه تار چه درس های دیگری به من کمک می کند تا نواختن این ساز را بهتر بیاموزم. یادگیری مبانی موسیقی (سلفژ و تئوری) به یادگیری شما کمک می کند. همچنین گوش دادن به آثار صوتی که شامل تکنوازی سه تار باشد و خواندن کتاب های مربوط به موسیقی نیز در یادگیری موثر می باشد. در نهایت می توانید برای خرید ساز و کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت دنیای ساز مراجعه نمایید.