استفاده از کلیفون یا همان رزین روی آرشه ویولن نقطه عطفی برای همه نوازندگان مبتدی سازهای زهی آرشه ای است. در همه سازهای زهی آرشه ای از کلیفون استفاده می کنند. زیرا که موهای آرشه به شدت نرم و لطیف هستند.پس استفاده از کلیفون این نرمی و لطافت را از بین می برد و اصطکاک آرشه و سیم را افزایش می دهد.
نوازندگان ویولن باید نسبت به ساز زهی خود،دانش وشناخت کافی داشته باشند تا بهترین شکل به آرشه خود کلیفون یا رزین بزنند تا ویولن بهترین صدا را تولید کند. در این مقاله شما را با کلیفون یا رزین بر روی آرشه ویولن بیشتر آشنا خواهیم کرد تا براحتی بهترین صدای ممکن را از ساز خود دریافت کنید.
کلیفون چیست؟
کلیفون یا رزین یک ماده چسبنده و زرد رنگی است که از شیره بعضی از درختان کاج به دست می آيد و برای زبر کردن اجسام از آن استفاده می کنند تا مانع لیز خوردن جسم شود. این ماده در دمای معمولی بسیار سفت و سخت شده و دارای بافتی بسیار شکننده ای هست. برای تولید کلیفون یا افزایش چسبندگی
قدرت این ماده به آن موم، نقره، مس، طلا و سرب هم اضافه می کنند. از رزین برای ساختن موادی مانند لاک و لعاب و ... هم استفاده می شود. نوازندگان ویولن، این ماده خاص را روی آرشه همان کمان ویولن سل می کشند تا موقع حرکت دادن آرشه روی ساز، قدرت لازم را برای تولید صدا ایجاد کند.
نحوه استفاده از کلیفون یا رزین
کلیفون یا رزین یکی از مهم ترین ماده ویولن است که هر نوازنده ویولنی باید نحوه استفاده از آن را بداند. ویولن جزء سازهای زهی آرشه ای است که صدای سوزناک و زیبایی دارد. نواختن این ساز اصول و قواعد خاص خود را دارد و یکی از اصول مهم آن استفاده از کلیفون یا رزین روی آرشه ویولن است. چون کمان یا آرشه بايد انعطاف کافی داشته باشند تا صدایی با کیفیت تولید کند.
آرشه ویلون چوبی است که به دو سر آن موی دم اسب متصل شده است. استفاده از رزین، بین موهای کمان و رشته ها باعث افزایش اصطکاک می شود. یعنی با کلیفون زدن روی آرشه ارتباط موهای روی آرشه با سیم های ویولن بهتر می شود. در نتیجه باعث لرزش رشته ها می شود. بنابراین استفاده از کلیفون و مقدار استفاده از آن بر روی آرشه کشی و صدا دهی ویولن شما تأثیرگذار خواهد بود.
چرا باید از کلیفون استفاده کنیم؟
کلیفون جزء لوازم جانبی در ساز ویولن است. استفاده از این ماده بر روی آرشه، باعث صدا دهی و کیفیت نوازندگی در ویولن می شود. چون برای ایجاد چسبندگی و تولید صدا باید به ماده ای کلیفون آغشته شود تا اصطکاک مناسبی بین موهای آرشه و سیم‌های ویولن ایجاد کند تا موقع حرکت دادن آرشه روی ساز قدرت لازم برای تولید صدا ایجادکند.
بدون کلیفون روی آرشه سیم‌ها می لغزد و بدین ترتیب ساز شما اصلا صدایی تولید نمی کند یا اگر هم صدایی داشته باشد خیلی ضعیف است.درواقع آرشه یا کمان ویولن به خودی خود هیچ صدایی تولید نمی کند و برای ایجاد اصطکاک بین آرشه و سیم‌ها به رزین نیاز است. رزین چربی مناسب برای تولید صدا فراهم می کند تا نوازنده بتواند به بهترين شکل بنوازد.
انواع کلیفون ها بر روی آرشه ویلون
کلیفون رزینی است که از گونه های مختلف درختان کاج به دست می آید که دارای سه نوع مختلف به نام رزین صمغ، رزین چوب و رزین روغن می باشد. استفاده از این کلیفون ها بر روی آرشه ویولن باعث می شود که موهای آرشه به ماده ای چسبناک آغشته شود و موها از حالت لغز شی بیرون بیایند و به راحتی به روی سیم‌های ویولن کشیده شوند. باعث لرزش آنها شوند.کلیفون ها انواع مختلفی دارند که هر کدام از آنها برای ساز به خصوصی مورد استفاده قرار می گیرند. زیرا چسبندگی کلیفون ها مختلف با یکدیگر متفاوت است.
انواع کلیفون ها از نظرعملکردشان
کلیفون ها از نظر عملکردشان دارای انواع مختلفی هستند که در نوع رنگ متنوع می باشند و همین امر باعث شده که بسیاری از نوازندگان حرفه ای و ماهر، انوع مختلفی از رزین ها را با خود داشته باشند تا در شرایط متفاوت نوازندگی نوع مناسب آن را استفاده کنند. تا به راحتی به نوازندگی بپردازند و تمرین‌های خود را انجام دهند. چون که ویولن سازی بسیار ظریف و حساس می باشد.
کلیفون قالبی یا جعبه ای: این کلیفون ها به صورت جعبه ای یا به شکل قالبی در بازار موجود هستند .نوع جعبه آن که به رنگ کهربایی است، قیمت مناسب تر نسبت به نوع کلیفون قالبی دارد.
کلیفون تیره: کلیفون ها به رنگ تیره چسبناک تر و نرم تر هستند. از این رو صدای بیشتری هم تولید می کنند. پس هرچه رنگ کلیفون ها تیره تر باشد قدرت چسبندگی آنها نیز زیادتر است. تنها عیبی که این کلیفون ها دارند تولید پودر بیشتری است.
کلیفون های روشن: این کلیفون ها با توجه به رنگ روشن آنها سفت و سخت تر هستند و میزان چسبندگی آنها کم است و به همین دلیل صدای دلخواه را تولید نمی کنند.
کلیفون ضد حساسیت: این کلیفون ها همان طور که از اسمش پیداست برای افرادی که به پودر کلیفون حساسیت دارند بهترین گزینه است.
کلیفون های طلایی و نقره ای و سربی و مسی: این نوع از کلیفون ها با توجه به جنس آنها دارای تن صدایی سبک، متراکم، گرم و روانی ایجاد می کنند و برای عملکردها در موقعیت‌های بالاتر مناسب هستند.
چگونه به آرشه ویولن کلیفون بزنیم؟
نوازندگان ویولن برای این که بتوانند نت ها را به طور قابل اعتمادتری بنوازند باید از کلیفون روی آرشه خود استفاده کنند. زیرا از جمله ابزارهایی که برای نوازندگی ویولن لازم است، آرشه و کلیفون است. در ادامه به اینکه چگونه به آرشه ویولن کلیفون بزنیم، می پردازیم.
۱-رزین مناسب خود را انتخاب کنید: انواع مختلفی از کلیفون ها وجود دارد که استفاده از رزین برای آرشه بستگی نوع وسیله ای دارد که استفاده می کنید. یعنی هر سازی رزین مخصوص به خودش را دارد. به طور مثال شما نمی توانید از رزین یکسانی برای ویولن یا گیتار استفاده کنید. زیرا آهنگ و تن صدای نوازندگی که می زنید متفاوت است. در صورت استفاده کردن آرشه به مرور زمان خراب می شود.
۲-رزین را خراش دهید: در این مرحله باید رزین مخصوص به ساز خود را آماده کنید و آن را با استفاده از یک جسم زبر و محکم کمی خراش دهید. این کار باعث می شود تا رزین بهتر و بیشتر به موهای آرشه چسبیده شود.خراش دادن سطح رزین باید به صورت آرامی و با ملایمت انجام گیرد تا روی آن خراب نشود.
۳-کلیفون را روی آرشه بکشید: در این مرحله برای کلیفون زدن، آرشه را باید طوری نگه دارید که موها یا همان تارهای آرشه بالای رزین باشد و بعد با یک پیچ تارهای آرشه را محکم کنید، به صورتی که چوب آرشه باید کمی قوس داشته و انحنای آن به سمت موهای ویلون داشته باشد. حالا به آرامی آرشه را روی کلیفون بکشید تا به نوک آن برسید و همین حرکت ملایم چند بار از بالای آرشه به سمت پایین تکرار کنید تا همه جای آرشه به‌طور مساوی به کلیفون آغشته شود.
۴-آرشه را تست کنید: آرشه را طوری کلیفون بزنید که تمام قسمت‌های تارهای آرشه را بپوشاند. پس از پوشش کامل، یکی از سیم‌های ویولن را بکشید. آرشه را طوری کلیفون بزنید که تمام قسمت‌های تارهای آرشه را بپوشاند. پس از پوشش کامل، یکی از سیم‌های ویولن را بکشید. اگر صدا ناخوشایند بود، دوباره مقدار بیشتری از کلیفون از روی سطح آرشه خود بکشید تا صدای دلخواهتان به بهترین شکل ایجاد شود.
۵-پس در آخر کار از یک پارچه نرم برای پاک کردن گرد غبار کلیفون های اضافی از روی ساز خود استفاده کنید. این کار به حفظ سیم‌ها و بدنه‌ی ساز کمک می کند.
سخن آخر
همان طور که گفته شد استفاده از کلیفون یا رزین بر روی آرشه ویلون برای زبر کردن سطح چوب آرشه به منظور ایجاد صدای روان و شفاف تر استفاده می شود. به همین خاطر کلیفون یکی از مهم ترین ابزاری است که هر نوازنده باید نحوه استفاده از آن را یاد بگیرد.
کشیدن کلیفون بر روی آرشه مانع از لیز خوردن سیم ها میشود و کنترل دست نوازنده بهتر میشود. علاوه بر ان کلیفون باعث می شود موهای آرشه نرم و چسبناک شود و یک حالت اصطکاکی بین تارهای آرشه با سیم های ویولن ایجاد شود و صدای گرم و روان تولید شود.
انواع زیادی از کلیفون ها در بازار وجود دارد که از رنگ ها و کیفیت‌های مختلفی برخوردارند. هر سازی نیز رزین مخصوص به خودش را دارد. امیدوارم که در متن بالا با کلیفون زدن به آرشه ویولن آشنا شدید و اطلاعات لازم را به دست آوردید.