هنگ درام یکی از سازهای سنتی بومیان آفریقا و آمریکای جنوبی می باشد. این ساز برای اولین بار در سال 2000 توسط سازندگانی به نام های سابینا شارر و فلیکس روهنر ساخته و به دنیا معرفی شد. هنگ درام سازی است که از دو پوسته فولادی یا استیل تشکیل می‌شود، این دو پوسته به صورت قرینه بر روی هم قرار می‌گیرند.
در حالت استاندارد قطر هنگ درام 52 سانتی متر بوده و ارتفاع آن 24 سانتی متر است. اولین نسل از ساز هنگ درام، از سال 2001 تا 2005 با مقیاس های مختلف و در 45 مدل صدای متنوع ساخته و به بازار عرضه شد. مدل هایی همچون Pygmy، Hijaz، Melog و … که دارای هشت نت بودند.
امروزه برخی مدل های این سایز دارای 17 نت و بیشتر نیز می باشند. هنگ درام از گرانترین نمونه سازهای موجود در بازار به شمار می آید، که علت گران قیمت بودن آن، پروسه دشوار ساخت و سازندگان محدود آن است. اصولا این ساز در کارگاه ها به صورت دست ساز می‌شود. از این رو لازم است برای انتخاب فلز و آلیاژ مناسب آن، ساعت ها و حتی روزها زمان صرف کرد.
تیون هنگدرام، هنری است که در کنار ظرافت و دقتی که استفاده می شود به روح و جسم انرژی می دهد. هنگدرام،همانند یک ساز جادویی و صدای دلنشین خود، آرامش و شادی را به شنوندگان هدیه می‌دهد. جالب است بدانید علت این صدای دلنشین تیون این ساز است.
تیون یک فرآیند پیچیده و دقیق است که طی آن، هر نت ساز بر اساس فرکانس مشخصی کوک می‌شود. این فرکانس‌ها، با توجه فاصله‌های موسیقایی بین نت‌ها تعیین می‌شوند و تنظیم کردن فرکانس ها نیازمند مهارت و تجربه زیادی است. چنانچه تیونر ماهر وکار بلد باشد، با تنظیم دقیق فرکانس‌های هر نت، صدایی را خلق می‌کند که هم گوش‌نواز است و هم تأثیرگذار.تیون هنگدرام، تنها به تنظیم فرکانس‌ها خلاصه نمی شود بلکه شامل مواردی همچون انتخاب صحیح مواد اولیه، نحوه ساخت و شکل ظاهری ساز نیز می‌شود. همه این موارد در کنار هم، تأثیر مستقیمی بر صدای هنگدرام دارند.
ابزارهای مناسب برای کوک کردن هنگ درام
ممکن است در میان هنرجویانی که به ساز هنگ درام علاقه مند هستند، افرادی باشند که هنوز با این ساز آشنایی کامل ندارند. آنها برای کوک کردن هنگ درام خود نیاز به یک روش دیگر غیر از روش حسی دارند. برای این افراد باید نرم افزارهایی را معرفی کنیم، که هر یک به راحتی می‌توانند هنگ درام را کوک کنند.
نحوه تیون کردن هنگ درام
هنگ درام به دلیل ساختار و تیون سخت و پیچیده ای که دارد اکثر هنرجویان برای تیون کردن ساز با مشکل مواجه می شوند.در این مقاله قصد داریم به طور کامل هر آنچه که مربوط به کوک کردن هنگ درام است را شرح دهیم.نت اصلی A۴ با ۴۴۰ هرتز را در نظر بگیرید، هنگام ضربه زدن ترکیب سه صدا را خواهید شنید. صدای نت A۴ و اکتاوش A۵ با ۸۸۰hz و صدای نت پنجم یعنی E۵ با ۱۳۲۰ هرتز ایجاد خواهد شد.
در هر بخش از تنفیلد و نت، دو محور عمود بر یکدیگر وجود دارد. همانطور که میدانید هر نت به شکل بیضوی است. توجه کنید که نت اصلی روی دیمپل، نت اکتاو روی قطر اصلی و نت پنج اکتاو روی قطر فرعی می توانند تیون شوند. باید دانست که لرزش و ارتعاش در دو محور اصلی بیضی موجب ایجاد صدا در اثر ضربه می شوند. ساز سه ردیف از نت دارد، ردیف اول از پایین برای نت اصلی، ردیف دوم از پایین برای اکتاو و ردیف سوم از پایین برای پنج اکتاو.
تفاوت هنگ درام ۴۴۰ هرتز با ۴۳۲ هرتز
برای اینکه بدانید کوک یا تیون هنگ درام شما بهم ریخته که با چه فرکانسی تیون شده است. فرکانسی ایده آل و استاندارد برای سازها و آلات موسیقی ۴۴۰ هرتز می باشد که برای همنوازی و تک نوازی مناسب است اما برخی تمایل به تیون کردن ساز خود در فرکانس ۴۳۲ هرتز دارند که برای تک نوازی و مدیتیشن مورد استفاده قرار می گیرد. اگر هنگ درامی صدایی اکو مانند، فضایی و بی نظم دارد به این معناست که در فرکانس ۴۳۲ هرتز تیون شده. نت A۴ یا پایه، ۴۴۰ هرتزی استفاده شده و بقیه ی نت ها به ترتیب آن تنظیم خواهند شد.
نکته مهم:
شما باید با توجه به نت پایه، مینور، ماژور و ملودینگ های متفاوت جنس صدای اسکیل ها را تشخیص دهید.
نحوه استفاده از نرم‌افزارها تشخیص تیونینگ هنگ درام
کوک کردن هنگ دارم با این نرم افزارها بسیار آسان است. به همین دلیل هنرجویان بسیاری از این نرم افزارها استفاده می کنند. مناسب ترین نرم افزارها برای تیون کردن هنگ درام، نرم افزارهای Linotune، Soundcorset و A tuner lite هستند. هنرجویان می‌توانند با استفاده از این نرم افزارها در کوتاه ترین زمان هنگ درام خود را کوک کرده وشروع به نوازندگی ساز نمایند.
جالب است بدانید که ساز هنگ درام بیشتر برای یوگا و مدیتیشن مورد استقبال قرار می‌گیرد. چون نوای این موسیقی آرامش زیادی دارد و صدای زیبای این ساز به دلیل هارمونیک های فراوانی که در تک تک نت های آن است، حس خوشایندی را در شنوندگان به وجود می‌آورد. بنابر این انتخاب مناسبی برای رسیدن به آرامش خواهد بود.
به طور کلی روش گوشی برای تشخیص تیونینگ هنگ درام سخت بوده و در صورتیکه نتوانستید، بهترین راه جایگزین، استفاده از نرم افزار است. نرم افزارهای مختلفی برای این کار ساخته شده و در بازار موجود است. یکی از بهترین نرم افزارها برای تشخیص تیونینگ هنگ درام که حتی سازندگان این ساز با آن کار می کنند Linotune است.
این نرم افزار رایگان نیست اما با پرداخت مبلغ ناچیزی می‌توانید آن را در ویندوز، IOS و اندروید استفاده کنید. این نرم افزار به خوبی کالیبره شده و با دقت بسیار بالایی وضعیت تیونینگ هنگ درام شما را بررسی می کند. یکی دیگر از بهترین نرم افزارهای موجود، که می‌توانید به صورت رایگان از Appstore یا Googleplay دریافت نمایید A Tuner Lite است. Soundcorset هم نرم افزار بسیار خوبی در این زمینه است. این نرم افزارها را روی گوشی خود نصب کنید و گوشی خود را در جای مناسبی قرار دهید و در سکوت روی نت‌های هنگ درام خود تست کنید.
جنس صدای اسکیل‌ها بر اساس نت پایه
نوع ماژور و مینور بودن نت پایه تاثیرزیادی در جنس صدای اسکیل دارد. در حالت کلی اگر بخواهیم بگوییم که جنس صدای پایه نت‌ها چگونه است، می‌توان به شرح زیر طبقه‌بندی کرد. البته این مساله به صورت نسبی و سلیقه‌ای بوده و زیاد هم دقیق نیست و شما می‌بایست به نسبت مینور، ماژور و ملودی‌های مختلف سنجش نمایید.
نت) E می(
اسکیل و ملودی‌ها بر پایه E، شفاف‌ترین اسکیل‌های برآمده از هنگ درام هستند. در این اسکیل، شما به راحتی می‌توانید صدای ارتعاش فلز را بشنوید. بر روی جنس استیل ارتعاش بیشتر بوده، ولی بر روی جنس نیتراید متعادل‌تر است.
نت A (لا)
اسکیل‌های بر پایه A، بسیار شفاف و به نسبت نت‌ها دیگر بم‌تر است. این اسکیل معمولا روی نیتراید بهتر خواهد بود.
نت B (سی)
اسکیل‌های برآمده از نت B، بسیار بم هستند. به همراه نت G، تقریبا بم‌ترین صدای موجود هستند. در اسکیل‌های برآمده از این نت ارتعاش فلز صدای بم و خفه داشته و معمولا شفاف نیست. اسکیل‌های بر اساس این نت طرفداران خود را دارد و به نظر بر روی استیل دلنشین‌تر خواهد بود.
نت C (دو)
یکی از اسکیل‌هایی که بسیار شبیه به پیانو بوده، اسکیل‌های برآمده از نت C است. در این نت تقریبا کمترین ارتعاش فلزشنیده می شود . البته باید در نظر داشت که بعضی از اسکیل‌های برآمده از این نت مثل دو دیز آناسیسکا بم به شمار می آیند.
نت) Dر(
اسکیل‌های برآمده از این نت، دیگر نیاز به تعریف کردن ندارد. صدای بسیار استانداردی دارد و از لحاظ شفافیت صدا، زیر و بمی متعادل است.
سخن آخر
معمولا کوک کردن ساز های موسیقی تکنیک ها و پیچیدگی هایی خود را دارد که تنظیم و تیون کردن هنگ درام نیز، نیاز به تجربه و دانش بسیاری دارد. با توجه به ساختار این ساز نحوه تیونینگ یا کوک آن کاملا با دیگر ساز های ضربی متفاوت است و با استفاده از دستگاه تیونر نمی توان نت های آن را تنظیم کرد. با کوک کردن هنگ درام شما می توانید نت ها و هارمونی های مناسب با سبک خود را بنوازید.
اگر این ساز را بدون کوک بنوازید قطعا صدای نا خوشایندی دارید و شبیه به ضربه زدن به یک قطعه فلز می باشد. با کوک صحیح ساز خود، می توانید پتانسیل صوتی کامل آن را داشته باشید و ملودی های زیبایی خلق کنید.در واقع، تیون هنگدرام، یک فرآیند هنری است که طی آن، سازنده یا تیونر، با ذوق و سلیقه خود، صدایی را خلق می‌کند که در عین زیبایی، آرامش‌بخش و تأثیرگذار باشد