یکی از زیباترین و خاص‌ترین سازهایی که در جهان وجود دارد، ویولنسل است. این ساز زیبا و خوش صدا یکی از خانواده‌های ساز ویولن بوده که در تقسیم بندی انواع سازها، جزء سازهای زهی محسوب می‌گردد. این ساز همانند تمامی سازهای خانواده ویولن، توسط کشیدن آرشه بر روی سیم های ساز تولید صدا خواهد کرد، صدایی جادویی و بی نظیر! ساز ویولنسل با ساز اصلی ویولن تفاوت هایی دارد و تفاوت اصلی آن محل قرارگیری ساز می باشد.
بر خلاف ویولن که روی شانه سمت چپ نوازنده قرار می گیرد. اما نکته بسیار مهمی که افراد نوازنده ویولنسل باید بدانند، در خصوص تعویض سیم ویولنسل است. به همین دلیل در این مقاله از وب سایت دنیای سازها قصد داریم تا به بررسی موضوع چگونه سیم ویولنسل خود را تعویض کنیم؟ بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
ویولنسل چیست؟
ویولن سل یکی از سازهای گروه ویولن می باشد که در زمان های دور با نام چلو که یک کلمه ایتالیایی است شناخته می شود. این ساز آرشه ای بسیار خوش صدا و جذاب جزء سازهای زهی محسوب شده و نوازنده آن به نام نوزانده چلو، چلیست یا ویولن سلیست نامیده می شود. صدای این ساز جزء پر قدرتمندترین صداهاست و به صورت کلی در گروه های ارکست به شکل تکنوازی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از ویولنسل توسط خواننده ها و گروه های پاپ معروفی مانند زیر استفاده میشد:
- بیتلز
- بیورک (Bjork)
- جمیروکوای (Jamiroquai) و ...
همان گونه که اشاره کرده ایم، یکی از تفاوت های ویولن با ویولنسل نحوه اجرای موسیقی با این دو ساز است. در هنگام اجرا، این ساز در بین دو پای نوازنده قرار خواهد گرفت و از طرفی دیگر، توسط میله‌ای که در انتهای آن تعبیه شده، روی زمین استوار می گردد. از جمله نکات بسیار مهمی که در خصوص این ساز باید بدانید، به شرح زیر خواهد بود:
- این ساز از خانواده سازهای زهی آرشه‌ای است.
- استفاده از این ساز در تک نوازی‌ها (سُلو)، در گروه نوازی‌ها، از جمله در ارکسترهای مجلسی و ارکسترهای سمفونیک متداول است.
- این ساز عضو ثابت در ارکسترها به صورت استاندارد است که در بخش باس زهی ها قرار می گیرد.
- در بیشتر آنسامبل های دیگر نیز حضور دارد.
- کنسرتوها و سونات های فراوان برای ویولن سل نوشته شده است.
چگونه سیم ویولنسل خود را تعویض کنیم؟
این سوال ممکن است برای بسیاری از افراد که نوازنده ویولنسل هستند، به وجود بیاید. به صورت کلی اگر در نواختن این ساز تازه وارد هستید و با بخش های اصلی این ساز آشنایی ندارید، بهتر است تعویض سیم ویولنسل خود را به دست افرادی که در این موضوع توانا هستند بسپارید. به دلیل آنکه این امکان وجود دارد که ساز شما با آسیب مواجه گردد. اما اگر مدتی است که این ساز را می نوازید و با آن آشنایی کامل دارید، می توانید خودتان با تمرین بسیار زیاد، سیم ویولنسل را تعویض گرده و از صدای بی نظیر آن لذت ببرید. در زیر به نکاتی در خصوص تعویض سیم ویولن سل پرداخته ایم:
تعویض سیم ها به نوبت:
موضوع بسیار مهمی که در خصوص تعویض سیم های ویولنسل وجود دارد، تعویض به نوبت سیم های این ساز است. به صورت کلی باید اشاره داشت که سازهای زهی مانند ویولن، ویولنسل و کنترباس به گونه ای طراحی و ساخته شده اند که کشش سیم در محدوده ثابتی وجود داشته باشد. حال زمانی که شما به نوبت این سیم ها را تعویض می کنید، کشش سیم را حفظ خواهیدکرد. در غیر این صورت ممکن است کشش سیم شما با مشکل مواجه گردد.
باز کردن سیم قدیمی:
به طور قطع برای تعویض سیم های ویولنسل شما عزیزان باید سیم های قدیمی را باز کنید. برای باز کردن سیم قدیمی، در ابتدا باید سیم مورد نظر را شل کنید. برای این کار باید طبق موارد ذکر شده در زیر عمل فرمایید:
- ساز را جلوی خود قرار داده و گوشی های کوک را به سمت خود بچرخانید.
- هنگامی که سیم به اندازه‌ی کافی شل شد، می‌توانید آن را با دست از جعبه گوشی ها بیرون بکشید.
- تاندورهای (تیونرهای ظریف) روی سیم‌گیر را شل کرده و سیم را از پایین بیرون بکشید.
توجه به شیارهایی که سیم‌های قدیمی در آن بخش وجود دارند:
توجه به شیارهایی که سیم‌های قدیمی در آن بخش وجود دارند نیز یکی دیگر از نکات مهم در تعویض سیم های ویولنسل می باشد. به صورت کلی سیم های ویولنسل شما در شیارهای ریز روی پل ساز که در نزدیکی وسط ساز قرار دارد و همچنین شیطانک یعنی جایی که صفحه‌ی انگشت‌گذاری به جعبه‌ی گوشی‌ها در بالای گردن می‌رسد قرار گرفته اند.
یکی از مهمترین نکاتی که می توان در این خصوص گفت، مشخص کردن شیارها با یک مداد گرافیتی بسیار نرم است و این روش معمولا توسط بسیاری از اساتید مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که علامت زدن آسیبی به ساز وارد نخواهد کرد؟ یا این که آیا این علامت ها بر روی ساز قابل مشاهده است؟ برای پاسخ به این قبیل سوالات باید اشاره شود که علامت زدن هیچ گونه آسیبی برای ساز شما نخواهد داشت و همچنین این علامت‌ها پس از بستن دوباره‌ی سیم‌ها قابل مشاهده نخواهند بود.
پاک کردن صفحه‌ی انگشت گذاری:
خوشبختانه تعویض سیم های ویولنسل به شما این فرصت را می دهد که صفحه انگشت‌گذاری ساز خود را تمیز کنید. تمیز کردن این صفحه می تواند از هر لحاظ برای ساز شما مفید و مناسب باشد. به همین دلیل پیش از قرار دادن سیم های جدید، بهتر است با یک پارچه خشک و تمیز آن را خشک نمایید. هرگز از پارچه مرطوب برای تمیز کردن صفحه انگشت گذاری استفاده نفرمایید، زیرا ممکن است ساز شما آسیب ببیند.
انتخاب درست و مناسب سیم ها:
پیش از آنکه به تعویض سیم های ویولنسل بپردازید، باید در خصوص سیم های این ساز اطلاعات کافی داشته باشید تا بتوانید سیم های درستی را انتخاب فرمایید. به صورت کلی از جمله نکات بسیار مهمی که در خصوص سیم های ویولنسل می توان اشاره داشت، به شرح زیر خواهد بود:
- سیم های ساز ویولنسل در بسته‌های چهارتایی به فروش می رسد.
- با مشاهده دقیق اطلاعات چاپ شده روی هر بسته باید به این اطمینان برسید که مجموعه سیم صحیح را انتخاب کرده اید.
- بیشتر سیم های ویولنسل با توپ فلزی در انتهایشان مشخص می‌شوند. (این امر در مورد سیم‌های ویولن، ویولا، باس و سیم‌های گیتار صادق است.)
- برای انتخاب صحیح سیم های ویولنسل خود می توانید از فروشنده فروشگاهی که به آن مراجعه کرده‌اید راهنمایی بخواهید.
فرو کردن انتهای توپی سیم را در قسمت سیم گیر ساز ویولنسل:
برای ثابت شدن سیم های ویولنسل در سر جای خود، نیاز است تا انتهای توپی سیم را در قسمت سیم گیر ساز فرو نمایید. به صورت کلی بخش توپی، نشان دهنده انتهای سیم ساز ویولنسل شما می باشد به همین دلیل باید آن را در سر جای خود فیکس نمایید. این بخش در قسمت سیم گیر شما فرو خواهد رفت و توسط تاندورها در جای خود ثابت می گردد.
کشیدن سیم به سمت سوراخ گوشی ها:
یکی دیگر از نکات مهم و اساسی در خصوص تعویض سیم ویولن سل، این است که سیم را به سمت سوراخ گوشی‌ها بکشید. برای انجام این کار می توانید کمی از انتهای ساده‌ی سیم (انتهای بدون توپ فلزی) را از سوراخ گوشی کوک رد کرده و سپس به دور آن بپیچانید. سیم های که امروزه برای ساز ویولنسل مورد استفاده قرار می گیرد، معمولا از جنس فولاد می باشد که این موضوع می تواند سطح چوب ساز شما را خراش دهد. بنابراین از بیرون گذاشتن سیم اضافی بیش از حد از سوراخ گوشی ها خودداری فرمایید.
سفت کردن سیم های ساز:
پس از آنکه تمامی موارد ذکر شده در فوق را رعایت کردید، باید سیم های ساز را سفت کنید تا هم کشش در آن به وجود بیاید و هم صدای مطلوب را تولید کند. برای سفت کردن سیم های ساز ویولنسل بهتر است دو نکته ای که در زیر به ان ها اشاره می کنیم را در نظر داشته باشید:
- سفت کردن سیم های ساز ویولن سل را با چرخاندن گوشی کوک به سمت مخالف خود، در حالی که در جلوی ساز قرار گرفته اید، انجام دهید.
- همان طور که گوشی را می چرخانید، سیم دور آن می پیچد و اصطکاک ایجاد می کند. بدین صورت است که کوک ساز شما حفظ خواهد شد.
نگه داشتن قطعات ویولنسل را در یک راستا:
در قسمت قبل اذعان داشتیم که باید سیم های ساز را سفت کنید. حال باید بیان شود که سفت کردن سیم ها می تواند سبب جابجایی سه مورد زیر شود:
- گوشی کوک
- پل ساز
- سیم گیر
بنابراین شما عزیزان باید مراقب هر سه قطعه باشید که بر سر جای خود باقی بماند. اگر متوجه شدید که قطعه ای در حال جابه‌جایی می باشد، بهتر است که عملیات سفت کردن سیم ها را متوقف نمایید.
استفاده از گوشی های کوک و تاندورها به طور هم زمان برای کوک کردن ساز:
پس از تعویض سیم لازم است که ساز خود را کوک کنید! حال برای کوک کردن ساز ویولن سل باید از گوشی های کوک و تاندورها به طور هم زمان استفاده کنید. نکته بسیار مهم در این خصوص این است که گوشی های کوک بزرگ، تغییرات بزرگ را در هنگام کوک کردن ایجاد خواهند کرد. این موضوع در حالی است که از تاندورها (گوشی‌های کوچک کوک) برای ایجاد تغییرات کوچک و نهایی استفاده خواهد شد. برای کوک کردن ویولنسل باید از هر دو نوع گوشی ها به تناسب استفاده کنید. این تعادل در استفاده را می توانید با تمرین کسب نمایید.
این امکان وجود دارد که سیم مجدد از کوک خارج شود:
نکته بسیار مهمی که پس از تعویض سیم های ویولنسل باید بدانید، این است که ساز ویولنسل پس از تعویض سیم‌هایش، همانند هر ساز زهی دیگری، تمایل دارد که از کوک خارج شود. کوک کردن و اصلاح ساز خود را آنقدر ادامه دهید که صدا دهی مناسب و عالی داشته باشد.
سخن پایانی:
در این مطلب سعی شد تا به بررسی موضوع چگونه سیم های ویولنسل خود را تعویض کنیم بپردازیم. شما عزیزان نیز می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت ما مراجعه کرده و با کارشناسان و مشاوران مجموعه ما مشورت نمایید.